کلید محافظ جان، یکی از مهم ترین تجهیزات محافظتی در سیستم های برق خانگی و صنعتی می باشد. این کلید که آن را با نام های RCD (Residual Current Device) یا RCCB (Residual Current Circuit Breaker) نیز می شناسند، به گونه ای طراحی شده است که از خطرات ایجاد شده در اثر نشتی جریان و برق گرفتگی جلوگیری نماید. شرکت زیمنس (Siemens) یکی از رهبران بازار در بخش تولید قطعات الکتریکی، انواع مختلفی از کلید محافظ جان زیمنس را با عملکرد مطمئن و کیفیت بالا تولید می کند. در این مقاله از اتوماسیون فرسان به بررسی تست و نگهداری کلید محافظ جان زیمنس می پردازیم و اهمیت این قطعه الکتریکی را در پیشگیری از حوادث و افزایش ایمنی سیستم های الکتریکی بررسی می کنیم.
اهمیت کلید محافظ جان در سیستم های الکتریکی
کلیدهای محافظ جان به نوعی طراحی شده اند که در صورت تشخیص وجود نشتی جریان الکتریکی یا تماس غیرمجاز با هادی ها، مدار الکتریکی را سریعا قطع کنند. نصب کلید محافظ جان زیمنس در محل هایی که احتمال تماس مستقیم یا غیرمستقیم افراد با جریان برق وجود دارد، مانند کارگاه ها، محیط های صنعتی، آشپزخانه ها، حمام ها و … اهمیت زیادی دارد.
کلید محافظ جان زیمنس، با جلوگیری از برق گرفتگی های ناشی از نشتی جریان الکتریکی از جان انسان ها محافظت می کند. استفاده از این کلیدها از آسیب رسیدن به تجهیزات الکتریکی در اثر نشتی جریان جلوگیری می نماید. نشتی جریان الکتریکی می تواند باعث گرم شدن بیش از حد سیم ها و در نهایت ایجاد آتش سوزی شود. استفاده از کلید محافظ جان زیمنس می تواند در این موارد نیز خطر آتش سوزی را کاهش دهد.
ساختار و عملکرد کلید محافظ جان زیمنس
در ساخت کلیدهای محافظ جان زیمنس از فناوری های پیشرفته ای استفاده شده است و آنها را با استاندارهای روز دنیا طراحی کرده اند. کلید محافظ جان با استفاده از ترانسفورماتور جریان تفاضلی (Differential Current Transformer) و مدارهای الکترونیکی حساس، جریان های ورودی و خروجی به مدار الکتریکی را مقایسه می کنند. در حالت عادی، باید جریان ورودی و خروجی مدار با هم برابر باشند. تفاوت جریان ورودی و خروجی از مدار الکتریکی می تواند به دلیل نشتی جریان الکتریکی (در اثر مواردی مانند اتصال یک سیم به زمین یا تماس انسان با جریان) اتفاق بیافتد. کلید محافظ جان زیمنس به محض تشخیص دادن اختلاف بین این دو جریان، در مدت زمانی کمتر از 30 میلی ثانیه عمل کرده و مدار را قطع می نماید.
مزایای استفاده از کلید محافظ جان زیمنس
زیمنس یکی از برترین برندهای تولید کننده قطعات الکتریکی در دنیاست. کلید محافظ جان دقت بالایی داشته و توانایی شناسایی نشتی جریان های کوچک (10 میلی آمپر یا 30 میلی آمپر) را نیز دارد. این کلید زیمنس در شرایط محیطی سخت مانند رطوبت و دماهای بالا یا پایین نیز عملکرد پایداری از خود نشان می دهند. محصولات تولیدی این برند طول عمر بالایی داشته و نیاز کمتری به تعمیرات دارند. کلیدهای محافظ جان زیمنس دارای دکمه تست هستند که امکان بررسی عملکرد صحیح آنها را به راحتی فراهم می نماید.
روش های تست کلید محافظ جان زیمنس
تست کلید محافظ جان زیمنس فرآیندی بسیار مهم است که باید به صورت منظم و دوره ای انجام شود. هدف از انجام تست عملکرد این کلیدها، اطمینان حاصل نمودن از عملکرد صحیح کلید در شرایط واقعی می باشد. به صورت کلی تست کلید محافظ جان زیمنس باید از طریق روش های زیر انجام شود:
تست دکمه (Test Button)
بیشتر کلیدهای محافظ جان زیمنس یک دکمه تست دارند که به طور معمول با حرف T مشخص می شوند. هنگامی که این دکمه فشار داده می شود، یک نشتی جریان الکتریکی مصنوعی برای بررسی عملکرد کلید ایجاد می شود. اگر کلید به صورت صحیح کار کند، باید مدار الکتریکی را بلافاصله قطع نماید. بهتر است که حداقل ماهی یک بار این تست را انجام دهید تا از عملکرد صحیح کلید محافظ جان زیمنس اطمینان حاصل کنید.
تست نشتی جریان با دستگاه تستر
یکی از دقیق ترین روش ها برای بررسی کردن عملکرد کلید محافظ جان RCCB SIEMENS استفاده از دستگاه های تخصصی تستر (RCD Tester) است. این دستگاه های تستر می توانند میزان حساسیت کلید را نسبت به مقادیر مختلف نشتی جریان بررسی نمایند. برای انجام تست نشتی جریان با دستگاه تستر باید ابتدا این دستگاه را به پریز متصل کنید. سپس مقدار نشتی جریان مورد نظر ( 10 میلی آمپر یا 30 میلی آمپر) را تنظیم نمایید. در مرحله بعد باید جریان نشتی مصنوعی را فعال کنید و زمان قطع مدار را اندازه گیری نمایید. در حالت عملکرد صحیح کلید، زمان قطع مدار الکتریکی باید کمتر از 300 میلی ثانیه باشد.
تست عملکرد در شرایط واقعی
برای اطمینان حاصل کردن از عملکرد صحیح کلیدهای محافظ جان زیمنس در شرایط عملیاتی، می توانید از یک اتصال کوتاه کنترل شده یا شبیه ساز نشتی جریان استفاده نمایید. تست عملکرد در شرایط واقعی بیشتر برای مکان های صنعتی و حساس توصیه می شود.
نگهداری کلید محافظ جان زیمنس
نگهداری صحیح از کلید محافظ جان زیمنس می تواند طول عمر بالا و عملکرد بهینه آن را تضمین نماید. برای نگهداری کلید محافظ جان زیمنس بهتر است موارد زیر را انجام دهید:
- بازرسی دوره ای: برای بازرسی دوره ای کلید محافظ جان زیمنس ابتدا باید کلیدها را به صورت بصری بررسی نمایید و از عدم وجود آسیب های فیزیکی مانند شکستگی یا سوختگی اطمینان حاصل نمایید.
سیم‌کشی‌ها و اتصالات کلید را بررسی کنید تا از عدم شل بودن یا قطع شدن آنها مطمئن شوید. - تمیزکاری منظم: وجود رطوبت یا گرد و غبار می تواند عملکرد بهینه کلید محافظ جان زیمنس را تحت تأثیر قرار دهد. باید سطح کلید را با استفاده از یک پارچه خشک و تمیز، به صورت منظم پاک کنید.
- تست دوره ای: بهتر است با استفاده از روش های ذکر شده در بالا تست عملکرد کلید محافظ جان زیمنس را به صورت ماهیانه یا در بازه های مشخص انجام دهید.
- جایگزینی به موقع: اگر کلید محافظ جان به صورت مکرر عمل می کند یا عملکرد نامنظمی دارد، باید آن را تعویض نمایید. استفاده کردن از یک کلید محافظ جان معیوب می تواند باعث ایجاد خطرات جانی و مالی شود.
- به روزرسانی تجهیزات: هر ساله کلیدهای محافظ جان جدید زیمنس با فناوری های پیشرفته تری عرضه می شوند. اگر کلید محافظ جان شما قدیمی است، توصیه می شود که از مدل های جدیدتر استفاده نمایید.
خطاهای رایج در استفاده از کلید محافظ جان
گاهی ممکن است در استفاده از کلید محافظ جان اشتباهاتی رخ دهد که عملکرد آنها را مختل کند. کلیدهای محافظ جان زیمنس باید توسط تکنسین های برق ماهر انجام شود. اشتباه در سیم کشی این کلید می تواند باعث عدم عملکرد کلید شود. دستگاه های الکتریکی معیوب نیز ممکن است باعث شوند که کلیدهای محافظ جان به صورت مکرر عمل کنند. در چنین شرایطی، باید دستگاه معیوب را شناسایی و تعمیر کنید. عدم انجام تست های دوره ای کلید محافظ جان زیمنس می تواند باعث شود که خرابی این قطعه الکتریکی به موقع شناسایی نشود.
جمع بندی
کلید محافظ جان زیمنس از مهم ترین تجهیزات محافظتی در هر سیستم الکتریکی می باشد. این نوع کلید محافظتی نشتی جریان الکتریکی را سریعا تشخیص داده و از حوادثی مانند برق گرفتگی و آسیب به تجهیزات الکتریکی و آتش سوزی جلوگیری می نماید. تست دوره ای و نگهداری منظم کلید محافظ جریان باعث ایمنی افراد و تجهیزات شده و هزینه های تعمیر و تعویض قطعات را کاهش می دهد. شما میتوانید با کمترین قیمت و گارانتی اصالت کالا محصولات زیمنس را از اتوماسیون فرسان نمایندگی زیمنس در ایران خریداری کنید.
