در این مقاله در مورد کنتاکتورها صحبت خواهیم کرد. توضیح خواهیم داد که کنتاکتور چیست و چگونه کار می کند. همچنین نحوه سیم کشی کنتاکتور و تفاوت کنتاکتور و رله را توضیح خواهیم داد.
کنتاکتور چیست ؟
کنتاکتور وسیله ای است که از آن جهت برقرار کردن ویا قطع کردن یک مدار برق استفاده می شود.
به عنوان مثال ، ما معمولا ازیک کنتاکتور برای خاموش و روشن کردن یک موتور الکتریکی استفاده میکنیم .
چرا از کنتاکتور استفاده می شود ؟
حالا ممکن است بپرسید چرا باید از کنتاکتور استفاده کنیم ؟ آیا نمی توانیم موتور را مستقیماً به PLC وصل کنیم؟ خوب، پاسخ “نه” است.
چرا؟ زیرا شما نمی خواهید یک موتور الکتریکی ولتاژ بالا را مستقیماً به PLC گران قیمت خود وصل کنید. در صورت وجود هرگونه نوسان الکتریکی در سمت موتور، این موضوع به کارت های PLC آسیب می رساند.
بنابراین، کاری که ما انجام می دهیم، از یک کنتاکتور برای اتصال غیر مستقیم و ایمن پی ال سی به موتور استفاده می کنیم. احتمالا براتون سوال شده که اتصال غیر مستقیم چیست؟ خوب، همه کنتاکتورها یک بوبین ولتاژ پایین دارند. خروجی PLC را به این بوبین وصل می کنیم. این بوبین معمولا با یک سیگنال 24 ولت DC کار می کند.
هنگامی که بوبین انرژی می گیرد، یک میدان الکترومغناطیسی ایجاد می شود. سپس این میدان الکترومغناطیسی باعث می شود که سه کنتاکت اینجا بسته شود و بدین ترتیب برق 3 فاز به موتور می رسد و می تواند آن را روشن کند.
بنابراین، هیچ اتصال الکتریکی بین بوبین و کنتاکت ها وجود ندارد. کنتاکت ها از طریق میدان الکترومغناطیسی ایجاد شده توسط بوبین باز و بسته می شوند.
در حالت عادی و زمانی بوبین برق نمی‌گیرد، کنتاکت‌ها باز هستند . هنگامی که سیگنال 24 ولتی DC از PLC ارسال میشود، سیم‌پیچ انرژی میگیرد ، کنتاکت‌ها بسته می‌شوند و موتور روشن میشود.
با این تنظیمات، هیچ ارتباط مستقیمی بین PLC و موتور وجود ندارد. به این ترتیب می توانید یک موتور الکتریکی با ولتاژ بالا را به طور غیرمستقیم و ایمن روشن و خاموش کنید و مطمئن شوید که در صورت وجود هرگونه نوسان الکتریکی در سمت موتور، کارت PLC شما آسیب نمی بیند. بنابراین به همین دلیل است که از کنتاکتور استفاده می کنیم.
به هر حال، شما می توانید هر مدل PLC زیمنس ، کنتاکتور زیمنس یا موتور الکتریکی مورد نیاز خود را از اتوماسیون فرسان سفارش دهید.
کنتاکتور یا رله
اکنون که میدانید که چرا از کنتاکتور استفاده می کنیم، ممکن است بخواهید بدانید که کنتاکتور چه تفاوتی با رله دارد.
شاید بگویید … یک رله نیز به همین روش کار می کند. آیا نمی توانیم دراینجا به جای کنتاکتور از رله برای روشن کردن موتور استفاده کنیم؟
پاسخ این سوال خیر است! یک رله مانند کنتاکتور کار می کند. یعنی یک رله یک بوبین و مقداری کانتکت نیز دارد. هنگامی که بوبین برق دار میشود، کنتاکت ها بسته می شوند. این همان روشی است که کنتاکتور با آن کار می کند.
اما تفاوت اینجاست… معمولاً از رله برای دستگاه های کوچکتر با میزان جریان و ولتاژ پایین تر استفاده می شود. درصورتی که یک contactor برای دستگاه های بزرگتر با میزان جریان و ولتاژ بالاتر استفاده می شود.
بنابراین از رله برای روشن و خاموش کردن دستگاه های کوچک و کنتاکتورها برای روشن و خاموش کردن دستگاه های بزرگتر استفاده می شود. به همین سادگی!
نحوه سیم کشی کنتاکتور
اکنون بیایید کمی راجع به ترمینال ها و نحوه سیم بندی آنها صحبت کنیم .
1) بوبین کنتاکتور
در قسمت جلوی کنتاکتور، دو ترمینال A1 و A2 را مشاهده خواهید کرد. این دو ترمینال در اصل ترمینال های تغدیه بوبین بوده و جایی ست که می‌توانیم یک ولتاژ DC ، 24 ولتی را به بوبین وصل کنیم تا به آن انرژی بدهیم.
ترمینال A1 جهت اتصال 24VDC مثبت و ترمینال A2 جهت اتصال 24VDC منفی میباشد .
بدیهی است که دلیل اینکه ما یک برق 24 ولتی DC را به این ترمینال ها وصل می کنیم این است که بوبین با برق 24 ولت DC برای این کنتاکتور کار می کند.
برای برخی دیگر از کنتاکتورها، این بوبین ممکن است با ولتاژهای مختلف مانند 12 ولت DC ویا 220 ولت DC کار کند.
بسته به نوع کنتاکتور، بوبین می تواند با ولتاژ AC نیز کار کند. برای مثال، بوبین کنتاکتور ممکن است با برق 24، 120 یا 220 AC ولت کار کند.
بنابراین قبل از اتصال سیم ها به بوبین، ابتدا باید ولتاژ بوبین را بررسی کنید. بیشتر کنتاکتورها، مانند آنچه در اینجا داریم، با برق 24 ولت DC کار می کنند.
2) کنتاکت ها
در طرف دیگر کنتاکتور، ما شش تیغه دیگر داریم. ترمینال ها در بالا از چپ به راست با L1، L2 و L3 برچسب گذاری شده اند. ترمینال ها در پایین از چپ به راست با T1، T2 و T3 برچسب گذاری شده اند.
ترمینال های L1، L2 و L3 محل اتصال سیم های برق سه فاز ( سیم های قدرت ) به کنتاکتور هستند. ترمینال های T1، T2 و T3 محل اتصال سیم های دستگاه به کنتاکتور هستند.
کنتاکت L1 به کنتاکت T1، کنتاکت L2 به کنتاکت T2 و کنتاکت L3 به کنتاکت T3 وصل می شود.
همه کنتاکت های کنتاکتور به طور معمول باز هستند . درزمانی که بوبین برق دار نیست ، دستگاه متصل به تیغه های T1، T2 و T3 برق ندارد. هنگامی که جریان برق به بوبین وارد می شود، دستگاه نیز برق خواهد داشت.
3) کنتاکت کمکی یا کنتاکت فیدبک
همانطور که می بینید، ما مجموعه دیگری از کنتاکت ها در قسمت جلویی داریم که با برچسب NO یا معمولاً باز( Normally Open ) هستند. این یک کنتاکت نرمالی اپن (Normally Open) ساده است که به عنوان یک کنتاکت کمکی یا کنتاکت فیدبک شناخته می شود.
کنتاکت کمکی ( کنتاکت فیدبک) چگونه کار می کند؟
این کنتاکت جهت ارسال سیگنال به ورودی PLC در مورد سلامت کنتاکتور استفاده می شود. منظور ما از آن چیست؟ نحوه کار این کنتاکت به این صورت است که وقتی بوبین برق می گیرد و سه کنتاکت اصلی بسته می شوند، این کنتاکت کمکی ( کنتاکت فیدبک ) نیز بسته می شود و سیگنالی به ورودی PLC می فرستد.
اما زمانی که کنتاکتورخراب میشود و انرژی دادن به بوبین منجر به بسته شدن این سه کنتاکت اصلی نگردد، کنتاکت کمکی(کنتاکت فیدبک ) نیز بسته نخواهد شد و سیگنالی به ورودی PLC ارسال نخواهد شد.
به این ترتیب راهی وجود دارد که در صورت خرابی کنتاکتور به ما اطلاع داده شود.
نحوه سیم کشی کنتاکتور به PLC و موتور
بسیار خوب، برای کنترل موتور با استفاده از PLC از طریق یک کنتاکتور زیمنس ، باید خروجی PLC را به بوبین وصل کنید تا بتوانید آن را روشن و خاموش کنید.
یک منبع تغذیه 3 فاز را از یک سر به L1، L2 و L3 وصل می کنید و سپس از سر دیگر، T1، T2 و T3 را به موتور وصل می کنید.
برای اطلاع از خرابی کنتاکتور، باید این کنتاکت کمکی یا همان کنتاکت فیدبک را به ورودی PLC متصل کنید.
همچنین برای اتصال به ورودی PLC به یک کلید استپ واستارت نیاز دارید. به این ترتیب وقتی کلید استارت را فشار می دهید، بوبین برق دارمیشود، کنتاکت ها بسته می شوند و موتور روشن می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، کنتاکت فیدبک نیز بسته می شود و سیگنالی به ورودی PLC ارسال می شود که به ما می گوید کنتاکتور به درستی کار می کند.
هنگامی که کلید استاپ را فشار دهید، بوبین خاموش می شود، کنتاکت باز می شود و موتور خاموش می شود.
نتیجه گیری :
به طور خلاصه، در این مقاله، شما یاد گرفتید که
- برای روشن و خاموش کردن وسایل برقی فشار قوی و سنگین مانند موتور، فن، پمپ و … از کنتاکتور زیمنس استفاده می کنیم.
- دلیل استفاده از کنتاکتور این است که دستگاه های الکتریکی فشار قوی را به صورت غیرمستقیم و ایمن از طریق PLC کنترل کنیم و PLC زیمنس را مستقیماً به این دستگاه ها وصل نکنیم.
- تفاوت اصلی کنتاکتور و رله در این است که از کنتاکتور برای روشن و خاموش کردن دستگاه های سنگین فشارقوی استفاده می شود، اما از رله ، معمولا برای روشن و خاموش کردن دستگاه های ولتاژپایین کوچکتر استفاده می شود.
امیدواریم اکنون به وضوح متوجه شده باشید که کنتاکتور چیست و چگونه کار می کند.
لطفاً اگر در مورد کنتاکتورها یا رله ها سؤالی دارید در نظرات زیر با ما در میان بگذارید. یا اگر قصد استعلام قیمت کنتاکتور زیمنس را دارید با شماره های درج شده در سایت با ما در تماس باشید. این مقاله توسط تیم تولید محتوا اتوماسیون فرسان نمایندگی زیمنس تهیه شده است.
4 دیدگاه در “کنتاکتور چیست ؟”